آشنایی با سبک های گفتگو و مهارت های گفتگو در خانواده

در این مقاله با انواع سبک های گفتگو، تاثیر سبک های گفتگو بر صمیمیت در خانواده و مهارت های گفتگو باتوجه به توصیه های متخصصان مشاوره خانواده دراصفهان، آشنا خواهیم شد.

سبک های گفتگو

چهار نوع سبک رایج گفتگو وجود دارد که عبارتند از: منفعل، مهاجم، منفعل_مهاجم و صریح. که مناسب ترین و موثرین آن ها، صراحت است. شرح هر یک از سبک ها که در زیر آمده، به شما کمک می کند تا سبک گفتگوی معمول خود را با همسرتان مشخص کنید و بتوانید کارهایی را انجام دهید تا به گفتگویی صریح با یکدیگر برسید.

گفتگوی منفعلانه

در یک گفتگوی منفعلانه، فرد نسبت به بیان افکار، احساسات و تمایلاتش وهم چنین روراستی و صداقت بی میل است و در واقع این افکار و احساسات را نزد خودش نگه می دارد. این روش ممکن است ناشی از اعتماد به نفس پایین باشد و به طور مشخص به منظور اجتناب از جریحه دار کردن احساسات دیگران و یا جلوگیری از سرز نش به کار گرفته شود. باوجود این که ممکن است این روش با قصد و نیت خوبی به کار رود (من قصد ندارم دیگران را اذیت کنم یا میترسم که اشتباه بگویم) ولی عمدتا باعث احساس رنجش خاطر، سردرگمی و بدگمانی در فرد مقابل می شود. گفتگوی منفعلانه، سدی در راه ایجاد صمیمیت در روابط است.

گفتگوی تهاجمی

فرد دارای چنین سبکی همیشه طرف مقابل را سرزنش و متهم می کند و اغلب از بیاناتی از قبیل “تو همیشه” یا “تو هرگز” استفاده می کند. عموما این روش هنگامی به کار می رود که یکی از طرفین احساس تهدید می کند و یا افکار و احساسات منفی دارد. در این سبک عموما مردم سعی دارند که دیگران را مسوول احساسات خود قلمداد کنند. همان طور که در مثال زیر خواهیم دید، گفتگوی تهاجمی بیشتر بر ویژگی های منفی شخص، تا بر موقعیت متمرکز است. این شیوه معمولا منجر به جریحه دار شدن احساسات زوجین می شود و صمیمیت بین آن ها را تخریب می کند.

تمرکز بر شخص: “تو گفتی که ماشین رو تنظیم کردی، اما این کار رو نکردی، تو هرگز کاری رو که میگی انجام نمیدی”.

تمرکز بر موقعیت: “از این که ماشین رو قبل از مسافرتمون تنظیم نکردی، متاسف شدم. من واقعا در مورد چرخ ها و روغن ماشین، نگرانم. امروز صبح وقت داری ماشین رو تعمیرگاه ببری”؟

از نظر متخصصان مشاوره خانواده دراصفهان، دو روش گفتگوی منفعل و مهاجم، برای ادامه ازدواج مضرند. با تلاش جهت کسب رفتار صریح، زوجین می توانند گفتگوی خود را بهبود بخشیده و لذا ازدواج خود را بهبود بخشند.

این دو سبک گفتگو می توانند حاوی هر یک از الگوهای مخربی که بعدا ذکر خواهد شد، یعنی اجتناب و کناره گیری، تفاسیر منفی، تشدید و بی اعتبارسازی باشند.

گفتگوی منفعل_ مهاجم

افراد دارای این سبک به صورت نامشخص پرخاشگری می کنند، یعنی به صورت غیرمستقیم خشم خود را نسبت به دیگری بیان می کنند و انتظار دارند دیگری بداند که برای چه این کار را می کنند. مثلا همسری کاری را که همسرش از او خواسته، پشت گوش می اندازد و یا به طور نامشخص شکایت (غرغر) می کند. کله شقی، اشکال تراشی، مسامحه کاری و پشت گوش اندازی، ویژگی های این دسته از افراد است. به عنوان مثال؛ همسری از استراحت بعد از ظهر شوهرش در حالی که خودش بعد از کارِ بیرون، باید کارهای خانه را انجام دهد، ناراحت است. او به جای بیان صریح این احساس، با سر و صدا کردن و کوبیدن ظروف به یک دیگر مانع استراحت همسرش می شود.

گفتگوی صریح

فرد دارای این سبک بدون احساس ترس یا رفتار پرخاشگرانه، احساسات، خواسته ها و افکار خود را بیان می کند. هنگامی که در شیوه ی گفتگویی خود صریح باشیم، هم از حق و خواسته ی خود نگذشته ایم و هم احترام طرف مقابل را به جا آورده ایم. در واقع هم از یک سو حالت انفعالی نداریم و نمی گذاریم دیگران از ما سوء استفاده کنند و از سوی دیگر، نیازهای دیگران را می شناسیم و سعی می کنیم که خود را به نحوی معقول با آن ها تطبیق دهیم.

صراحت، این احساس را به ما می دهد که از کار آیی و نظارت درونی لازم برخورداریم. چنین حسی به نوبه ی خود حس اعتماد به نفس و خود ارزشمندی را در ارتباط با دیگران افزایش می دهد. از آن جایی که صراحت همراه با توجه و احترام به نیازهای دیگران است، لذا افراد صریح، انعطاف پذیرند و همیشه صرفا به دنبال خواسته های خود نیستند.

گفتگوی صریح، این امکان را فراهم می سازد که افراد خود را به روش سالم، غیر تواضعی و بدون سماجت، نشان دهند و این به معنای عنوان کردن شفاف و مستقیم خواسته و مثبت و مودب بودن در گفتگو است. مثالی از بیان صریح، “میل دارم وقت بیشتری رو با بچه ها صرف کنی، شاید بتونی یک شب رو به تنهایی با اونا بگذرونی تا من بتونم تا دیر وقت سرکار باشم” است. در مثال صفحه ی قبل نیز زن می تواند با صراحت به شوهرش بگوید:”از این که کارای خونه رو به تنهایی انجام میدم احساس خستگی می کنم، دوست دارم تو هم توی این کار با من مشارکت کنی”. وقتی یکی از زوجین به طور صریح صحبت می کند، مخاطب خود را نیز به دادن پاسخ مثبت و صریح تشویق می کند.

مهارت های گفتگو در خانواده

تاثیر سبک های گفتگو بر صمیمیت درخانواده

به عنوان مثال؛ زوج های منفعل به دلیل این که نیازهای خود را بیان نمی کنند، معمولا به آن چه می خواهند دست نمی یابند و در نتیجه ارتباطی بی روح و با حداقل صمیمیت خواهند داشت. اگر یکی از همسران مهاجم و دیگری منفعل باشد، همسر مهاجم تمایل به تسلط دارد که منجر به صمیمیت بسیار کمی خواهد شد و اگر هر دو طرف شیوه ی تهاجمی پیش گیرند، رابطه ی آن ها متعارض با حداقل صمیمیت خواهد شد.

بالعکس، در گفتگوی صریح، هر دو همسر اجازه می یابند برنده باشند، صمیمیت خود را افزایش دهند و رشد و سرزندگی در روابط شان ایجاد کنند. اما مهم است که هر دو طرف این شیوه را اجرا کنند. اگر یک همسر صریح و دیگری منفعل باشد، ارتباط برای هر دو با ناکامی و حداقل صمیمیت خواهد بود. اگر یکی صریح و دیگری تهاجمی باشد، ممکن است ارتباط بسیار متخاصم با حداقل صمیمیت باشد.

تاثیر صراحت بر رابطه زوجین

چرخه های ارتباطی منفی و مثبت

مطالعه ای بر روی 150000 زوج (اولسون، 1997) آشکار کرد که چرخه ی گفتگویی مثبت شامل صراحت و اتکا به خود است و چرخه ی گفتگویی منفی با اجتناب و تسلط همسر مشخص می شود (اولسون، 1997). تعاریف صراحت، اتکا به خود، اجتناب و تسلط همسر به صورت زیر هستند:

صراحت: توانایی فردی برای ابراز احساسات و آرزوها به همسر است.

اتکا به خود: نشان می دهد که فرد در مورد خودش چگونه احساس می کند و می اندیشد، توانایی کنترل امور در زندگی است.

اجتناب: تمایل فرد برای به حداقل رسانی مسایل و امتناع از مقابله با مشکلات به صورت مستقیم است.

تسلط همسر: احساس یک همسر از میزان سلطه طلبی و کنترل گری همسرش است.

در یک چرخه گفتگویی مثبت، همان طور که فرد با همسرش صریح تر می شود، احساس خود اتکایی آن ها بیشتر می شود. این امر تا حدودی به این دلیل رخ می دهد که صراحت، افراد را جهت ابراز خواسته های شان از دیگری توانمند تر می سازد. افراد هر چه بیشتر به آن چه می خواهند، برسند، احساس خود اتکایی بیشتری می کنند و همان طور که خود اتکایی بیشتری کسب می کنند، برای صراحت بیشتر، مشتاق می شوند.

در یک چرخه گفتگویی منفی، همان طور که فرد از تصمیم گیری ها اجتناب می کند، دیگری مسلط ترمی شود. همان طور که یک همسر مسلط تر می شود، دیگری بیشتر کناره می گیرد. ترکیب اجتناب و تسلط همسر چرخه گفتگوی منفی را خلق میکند. پژوهش ها دریافته اند، ازدواج هایی که در آن هر دو همسر، صریح و خود اتکایند، ازدواج های بسیار خرسندی هستند. بالعکس، ازدواج هایی که در آن ها یک همسر مسلط و دیگری اجتناب گر است، ازدواج های ناخرسندی هستند.

مهارت های گفتگو

در قسمت های قبل با تعریف گفتگو، اصول و سبک های آن آشنا شدیم، حال می خواهیم بدانیم در یک گفتگو چه مهارت ها و نکاتی را باید به کار ببندیم تا گفتگوی بهتری داشته باشیم و بتوانیم به بهترین سبک یعنی سبک صریح با همسرمان گفتگو کنیم. چه زمانی گفتگوی امن بیشترین اهمیت را دارد و چه زمانی اکثر زوج ها دارای بیشترین مشکل در گفتگوی خوب هستند، قبل از مطالعه قسمت بعدی در مورد این موضوع بیندیشید.

مناسب ترین زمان استفاده از مهارت های گفتگو

  • هنگامی که دو طرف دارای اختلاف نظر و تعارض در مورد پول، کارهای منزل، تربیت فرزند، خانواده همسر و غیره هستند. این ها تعارضاتی اند که در آن ها میزان زیادی تشدید و بی اعتبارسازی وجود دارد (مارکمن و همکاران، 2001).
  • هنگام گفتگو در مورد موضوعات بسیار حساس که صحبت معمولی درباره ی آن ها بسیاردشوار است، مثلا درباره ی احساس تنهایی در روابط، مسایل جنسی و احساسی و نظیر آن. این ها مسایلی اند که در صحبت درباره آن ها امکان بی اعتبارسازی زیادی وجود دارد (درقسمت الگوهای تخریب گر توضیح داده خواهد شد).

این دو موقعیت چه چیز مشترکی دارند؟ یک یا هر دو همسر ممکن است بترسد که مکالمه خیلی خوب پیش نرود. ترس از تعارض، ترس از ناکامی، ترس از طرد یا ترکیباتی از این ها وجود دارد. پاد زهر این نوع ترس ها احساس ایمنی است. هر همسر باید روشی امن برای صحبت درباره ی اختلاف نظر های روزانه و مسایل عمیق تر و حادتر داشته باشد (مارکمن وهمکاران، 2001)

از دیدگاه متخصصان مشاوره خانواده دراصفهان، عمیق ترین بعد صمیمیت هنگامی پرورش می یابد که یک همسر چیزی را که در مورد آن احساس آسیب پذیری و رنجش می کند در میان بگذارد و دیگری به شیوه ای مثبت وپذیرنده، به آن پاسخ دهد.

هنگامی که در تعارض هستید

سعید و میترا زوجی هستند که، هر وقت درمورد یکی از مسایل روزشان شروع به صحبت می کنند خواه پول، خواه بچه ها یا کارهای منزل به سرعت به سمت استفاده از یکی از الگوهای تخریب گر گفتگو پیش می روند. آن ها هنوز یک دیگر را بسیار دوست دارند، اما نشانه های خطر را تشخیص داده و می دانند که لازم است ازشیوه های بهتری برای کنارآیی با تعارضات غیر قابل اجتنابی که از ازدواج سه ساله شان و پرورش فرزند خردسال و داشتن دو شغل تمام وقت، حاصل شده است، استفاده کنند. شبیه بسیاری از زوج ها، آن ها نیازمند آموختن چگونگی گفتگوی امنِ بدون جنگ هنگام نگرانی و خشم در مورد مسایل شان هستند.

هنگامی که در مورد موضوعات حساس صحبت می کنید. صحبت ایمن در موردمسایل حساس و عمیق تر، باعث ارتقای احساس صمیمیت می شود. این احساس صمیمیت از درک این نکته حاصل می شود که می توانید خودتان را در میان بگذارید و از جانب همسرتان پذیرفته شوید. آن، شرط لازم دوستِ خوب بودن برای همسرتان است. تمرکز بر دوستی به این علت است که به شما کمک شود تا بتوانید به عنوان دوست با هم گفتگو کنید و احساسات صمیمیت را که باعث احساس ایمنی میشود، در میان بگذارید.

در این قسمت، در مورد موقعیت هایی صحبت خواهد شد که آشفتگی زیاد یک یا هر دوی شما ممکن است توانایی تان را جهت گفتگوی سازنده و ایمن درباره موضوعات حساس مخدوش کند. در این زمان ها، شما نیاز به شیوه های گفتگویی دارید که بتوانید خواسته هایتان را که از گفتن شان می ترسید، بیان کنید. مهارت های گوینده _ شنونده مورد آموزش در این جا می تواند شیوه ی قدرتمندی برای گفتگو در مورد موضوعات تعارض زا و حساس باشد.

منظور از صحبت ایمن، صحبت عاری از خطر نیست. اگر تصمیم دارید خواسته ها و مواردی را که باعث نگرانی و رنجش شما می شود در میان بگذارید، باز انتظار خطر از جانب همسرتان را داشته باشید. در اکثر اوقاتِ زندگی، به ویژه در ازدواج، رابطه مستقیمی بین خطر وپاداش، وجود دارد. برای بسیاری از روابط، زوال تدریجی عشق، خطر اصلی است و آن زمانی است که یک همسر، فردی که از او انتظار بیشترین احترام و پذیرش را دارید، با درد و طرد پیوند می خورد (مارکمن و همکاران، 2001).

شما نمی توانید، بدون ارایه چیزی عمیق برای پذیرش از جانب همسرتان عمیقا پذیرفته شوید. شما می توانید خطر کنید، عمیقا در میان بگذارید و طرد شوید. این کار صدمه ی زیادی می زند، زیرا شما خطر جزء عمیق تر خودتان را در رابطه انتخاب کرده اید. اگر در میان گذاری شما خوب پیش رود، پذیرش را ارضاء کننده روح و عمق آن چه هستید، خواهید یافت و مهم نیست که چه قدر ضعیف هستید (مارکمن و همکاران، 2001).

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *